ile trzeba pasteryzować ogórki konserwowe

Czytelniku! Prosimy pamiętać, że wszystkie informacje i porady zawarte na naszej stronie nie zastąpią własnej konsultacji ze specjalistą/profesjonalistą. Korzystanie z informacji zawartych na naszym blogu w praktyce zawsze powinno być konsultowane z odpowiednio wykwalifikowanymi ekspertami. Redakcja i wydawcy naszej strony internetowej nie ponoszą winy za korzystanie z informacji zamieszczanych w serwisie.

W procesie przygotowywania ogórków konserwowych pasteryzacja odgrywa kluczową rolę. Pasteryzacja jest metodą obróbki termicznej, która ma na celu zniszczenie mikroorganizmów, które mogą prowadzić do psucia się produktu. Jest to krytyczny etap w konserwacji ogórków, który pomaga zachować ich świeżość i smak przez dłuższy okres. Ale ile dokładnie czasu trzeba poświęcić na pasteryzację ogórków konserwowych? Oto odpowiedź.

Zasada Pasteryzacji Ogórków Konserwowych

Aby zrozumieć, jak długo pasteryzować ogórki konserwowe, warto poznać zasadę działania pasteryzacji. Podstawowym celem pasteryzacji jest eliminacja wszelkich drobnoustrojów, w tym bakterii i drożdży, które mogą przyczynić się do rozwoju pleśni lub fermentacji w słoikach z ogórkami.

Czas i Temperatura

Czas pasteryzacji ogórków konserwowych oraz temperatura są dwoma kluczowymi czynnikami, które wpływają na skuteczność tego procesu. Standardowy czas pasteryzacji wynosi zazwyczaj od 10 do 20 minut, ale warto dostosować go w zależności od konkretnej receptury i preferencji.

Czas Dla Ogórków Korniszonych a Dla Ogórków Małosolnych

Warto również zaznaczyć, że czas pasteryzacji może się różnić w zależności od rodzaju ogórków, czyli czy są to ogórki korniszony, czy ogórki małosolne. Ogórki korniszony zazwyczaj wymagają nieco dłuższego czasu pasteryzacji, aby zapewnić odpowiednią trwałość produktu. W przypadku ogórków małosolnych, czas pasteryzacji może być krótszy.

Regulacja Temperatury

Temperatura pasteryzacji ogórków konserwowych również ma znaczenie. Standardowa temperatura to około 85-90°C. Jednak warto dostosować ją w zależności od receptury, rodzaju ogórków i słoików. Niższa temperatura może wydłużyć czas pasteryzacji, podczas gdy wyższa temperatura może skrócić ten proces.

Monitorowanie Procesu

Podczas pasteryzacji ważne jest monitorowanie temperatury i czasu. Można to zrobić za pomocą termometru i zegara. Upewnij się, że ogórki znajdujące się w słoikach są wystarczająco zanurzone w zalewie, aby zapewnić równomierne rozprowadzenie ciepła.

Wniosek jest taki, że czas pasteryzacji ogórków konserwowych zależy od wielu czynników, w tym rodzaju ogórków, ich rozmiaru, temperatury oraz indywidualnych preferencji smakowych. Standardowo pasteryzacja trwa od 10 do 20 minut w temperaturze 85-90°C. Jednak dokładny czas powinien być dostosowany do konkretnej receptury i rodzaju ogórków. Warto zawsze korzystać z wiarygodnych przepisów i monitorować proces, aby osiągnąć najlepsze rezultaty. Dzięki odpowiedniej pasteryzacji ogórki konserwowe zachowają świeżość i smak przez długi czas, co pozwoli cieszyć się nimi przez wiele miesięcy po zbiorach.

Czas pasteryzacji ogórków: Jak ustawić czas, aby zachować świeżość?

W procesie konserwacji ogórków, pasteryzacja odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu, że przetwory te zachowują świeżość i smak przez dłuższy czas. Jednak aby osiągnąć ten cel, istotne jest odpowiednie dostosowanie czasu pasteryzacji. W tym artykule skupimy się na aspektach technicznych i praktycznych, które pomogą Ci ustawić czas pasteryzacji ogórków w taki sposób, aby uzyskać jak najlepsze efekty.

1. Wybór odpowiednich ogórków

Przed przystąpieniem do pasteryzacji konserwowych ogórków, warto zwrócić uwagę na rodzaj ogórków, jakie planujesz użyć. Najlepiej nadają się do tego celu ogórki świeże i twarde. Staraj się wybierać owoce o podobnej wielkości, ponieważ to ułatwi utrzymanie równomiernej temperatury podczas procesu.

2. Przygotowanie ogórków

Najważniejszym etapem przygotowawczym jest dokładne umycie i oczyszczenie ogórków. Usuń końce ogórków i ewentualne uszkodzone fragmenty. Możesz również obrać ogórki, jeśli wolisz konserwy bez skórki.

3. Przygotowanie zalewy

Przygotuj odpowiednią zalewę, która będzie miała wpływ na smak i trwałość ogórków. Zazwyczaj zawiera ona ocet, sól, wodę i czasami cukier oraz przyprawy, takie jak czosnek, koperek, liście laurowe, czy gorczycę. Skonsultuj się z przepisem, aby znaleźć odpowiednie proporcje składników.

4. Wypełnienie słoików

Ogórki umieszcza się w słoikach, a następnie zalewa przygotowaną wcześniej zalewą. Staraj się pozostawić niewielką przestrzeń w słoikach, aby ogórki miały miejsce na rozszerzenie się podczas pasteryzacji.

5. Proces pasteryzacji

Temperatura i czas pasteryzacji są kluczowymi czynnikami wpływającymi na trwałość ogórków. Ogólnie rzecz biorąc, pasteryzacja ogórków powinna trwać od 10 do 15 minut, ale szczegółowe dane techniczne mogą się różnić w zależności od przepisu i rodzaju ogórków.

6. Ustalanie czasu pasteryzacji

Aby zachować świeżość ogórków, ważne jest, aby dostosować czas pasteryzacji do ich wielkości i stopnia miękkości. Ogórki młode i małe wymagają krótszego czasu pasteryzacji niż te większe lub bardziej dojrzałe. Warto skonsultować się z przepisem lub doświadczonymi konserwatorami w celu uzyskania dokładnych wytycznych.

7. Chłodzenie i przechowywanie

Po zakończeniu pasteryzacji, słoiki z ogórkami powinny być schładzane w sposób kontrolowany, aby uniknąć zmiany temperatury zbyt szybko. Następnie przechowuj ogórki w chłodnym i ciemnym miejscu. Optymalna temperatura przechowywania wynosi około 10°C, ale nie powinna przekraczać 20°C.

Czas pasteryzacji ogórków jest kluczowym czynnikiem wpływającym na ich świeżość i trwałość. Dostosowanie tego czasu do rodzaju i wielkości ogórków oraz staranne przestrzeganie wytycznych receptury są niezwykle istotne. Dzięki odpowiedniemu dostosowaniu czasu pasteryzacji, możesz cieszyć się smacznymi i świeżymi ogórkami konserwowymi przez wiele miesięcy.

ile pasteryzować ogórki konserwowe

Temperatura pasteryzacji: W jakiej temperaturze osiągnąć optymalne rezultaty?

W procesie pasteryzacji ogórków konserwowych, jednym z kluczowych czynników wpływających na jakość i trwałość produktu jest temperatura, przy której przeprowadzamy ten proces. Optymalna temperatura pasteryzacji ma ogromne znaczenie dla zachowania smaku, tekstury oraz właściwości konserwowanych ogórków. W niniejszym artykule przyjrzymy się temu zagadnieniu w kontekście przemysłowej i domowej konserwacji, a także zbadamy, w jakiej temperaturze osiągnąć optymalne rezultaty.

Wprowadzenie do pasteryzacji

Pasteryzacja to proces termiczny, który ma na celu zniszczenie mikroorganizmów, enzymów i drobnoustrojów obecnych w żywności. W rezultacie produkt staje się bardziej trwały i można go przechowywać przez długi okres czasu. W przypadku ogórków konserwowych, pasteryzacja ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania ich świeżości i smaku.

Optymalna temperatura pasteryzacji

Optymalna temperatura pasteryzacji w przypadku ogórków konserwowych może różnić się w zależności od rodzaju konserwacji oraz preferencji smakowych. Poniżej przedstawiamy kilka kluczowych temperatur, które należy wziąć pod uwagę:

1. Pasteryzacja w niskiej temperaturze (około 75°C – 85°C)

Pasteryzacja w niskiej temperaturze jest często stosowana w domowej konserwacji ogórków. Przy tej temperaturze ogórki zachowują lekko chrupką konsystencję, a smak pozostaje bardziej zbliżony do świeżych warzyw. Jednak warto zaznaczyć, że taka temperatura nie jest wystarczająca do zniszczenia wszystkich drobnoustrojów, co oznacza, że produkty mogą mieć krótszy okres przydatności.

2. Pasteryzacja w średniej temperaturze (około 85°C – 95°C)

W przypadku przemysłowej konserwacji ogórków, często stosuje się wyższe temperatury pasteryzacji. Temperatura w zakresie 85°C – 95°C pozwala na bardziej skuteczne zniszczenie drobnoustrojów, co przekłada się na dłuższy okres trwałości produktu. Jednakże, ogórki mogą stracić nieco ze swojej chrupkości i świeżości smaku w porównaniu do pasteryzacji w niższej temperaturze.

3. Pasteryzacja w wysokiej temperaturze (powyżej 95°C)

W przypadku przemysłowej produkcji ogórków konserwowych, pasteryzacja w wysokiej temperaturze jest stosowana w celu zapewnienia długotrwałej trwałości produktu. Przy temperaturach powyżej 95°C, drobnoustroje są niszczone w pełni, co pozwala na przechowywanie ogórków przez długi czas bez utraty jakości. Jednak warto pamiętać, że w takiej temperaturze ogórki mogą stać się bardziej miękkie i stracić nieco ze swojego oryginalnego smaku.

Ostateczny wybór temperatury pasteryzacji ogórków konserwowych zależy od indywidualnych preferencji smakowych oraz rodzaju konserwacji. Pasteryzacja w niższej temperaturze zachowuje lekkość i świeżość ogórków, ale może wymagać krótszego okresu przydatności. Pasteryzacja w wyższej temperaturze jest bardziej skuteczna w zniszczeniu drobnoustrojów, ale może wpłynąć na konsystencję i smak produktu. Dlatego warto dostosować temperaturę pasteryzacji do własnych potrzeb i oczekiwań, aby osiągnąć optymalne rezultaty w konserwacji ogórków.

jak długo pasteryzować ogórki konserwowe

Pasteryzacja a trwałość: Jak przedłużyć okres przechowywania konserw?

W dzisiejszych czasach, dbając o zapewnienie trwałości i długiego okresu przechowywania żywności, pasteryzacja stała się niezastąpionym procesem. Niezależnie od tego, czy konserwujesz owoce, warzywa czy inne produkty spożywcze, pasteryzacja może znacząco wydłużyć czas, przez który możesz cieszyć się swoimi przetworami. W niniejszym artykule przyjrzymy się temu procesowi i omówimy, jak pasteryzacja wpływa na trwałość konserw.

Czym jest pasteryzacja?

Pasteryzacja to proces termiczny, który ma na celu zniszczenie drobnoustrojów, takich jak bakterie, drożdże i pleśnie, które mogą przyspieszać psucie się żywności. Proces ten polega na podgrzaniu produktu spożywczego do odpowiedniej temperatury, a następnie utrzymanie go w tej temperaturze przez określony czas, po czym następuje schładzanie. Dzięki temu zabiegowi mikroorganizmy zostają unicestwione lub ich aktywność znacząco hamowana.

Wpływ pasteryzacji na trwałość konserw

Pasteryzacja ma istotny wpływ na trwałość konserw. Dzięki eliminacji lub znacznemu ograniczeniu obecności mikroorganizmów, konserwy stają się bardziej odporne na psucie się. Oznacza to, że możesz przechowywać je przez dłuższy okres bez obaw o utratę jakości.

Temperatura pasteryzacji

Temperatura, w jakiej pasteryzuje się konserwy, jest kluczowym czynnikiem wpływającym na trwałość produktu. Dla różnych typów konserw istnieją różne rekomendowane temperatury pasteryzacji. Na przykład, ogórki kiszone pasteryzuje się zazwyczaj w temperaturze około 85-90°C. To właśnie ta temperatura pozwala zniszczyć drobnoustroje, jednocześnie minimalizując wpływ na strukturę i smak ogórków.

Czas pasteryzacji

Oprócz temperatury istotny jest również czas, przez jaki konserw jest poddawany pasteryzacji. Dla większości produktów zakonserwowanych proces pasteryzacji trwa od kilku do kilkunastu minut. Jednak to wystarcza, aby zabić drobnoustroje i wydłużyć trwałość produktu.

Zachowanie wartości odżywczych

Warto zauważyć, że pasteryzacja może wpływać na niektóre wartości odżywcze w produkcie. W niektórych przypadkach może dojść do utraty witamin czy innych składników odżywczych. Dlatego ważne jest, aby dostosować czas i temperaturę pasteryzacji do rodzaju produktu, aby jak najlepiej zachować jego wartości odżywcze.

Bezpieczeństwo żywności

Nie można pomijać kwestii bezpieczeństwa żywności. Pasteryzacja jest kluczowym procesem w zapobieganiu zatruciom pokarmowym i zachowaniu żywności w dobrym stanie przez długi czas. Dzięki temu możemy cieszyć się smakiem i składem konserw, wiedząc, że są one bezpieczne do spożycia.

Pasteryzacja to niezastąpiony proces w przedłużaniu trwałości konserw. Dzięki odpowiedniej temperaturze i czasowi pasteryzacji można zniszczyć mikroorganizmy, które przyspieszają proces psucia się produktów spożywczych. Warto jednak pamiętać o zachowaniu odpowiednich parametrów, aby nie utracić wartości odżywczych. Dzięki pasteryzacji możemy cieszyć się smakiem i aromatem naszych przetworów przez długi okres, co stanowi istotny krok w dążeniu do redukcji marnowania żywności.

ogórki konserwowe ile pasteryzować

Metody pasteryzacji: Sprawdzone techniki dla różnych rodzajów ogórków

W dzisiejszych czasach, pasteryzacja jest kluczowym procesem w konserwacji ogórków. Odpowiednio pasteryzowane ogórki zachowują swoją świeżość i smak przez długi okres czasu. Warto zaznaczyć, że istnieje wiele różnych metod pasteryzacji, które można zastosować w zależności od rodzaju ogórków, ich wielkości i preferencji smakowych. W niniejszym tekście przyjrzymy się sprawdzonym technikom pasteryzacji, które pozwalają osiągnąć doskonałe efekty, niezależnie od rodzaju ogórków.

  1. Pasteryzacja gorąca:

Pasteryzacja gorąca to jedna z najpopularniejszych metod konserwacji ogórków. Polega ona na umieszczeniu ogórków w słoikach, a następnie zalewaniu ich wrzącym płynem konserwującym, który może być mieszanką octu, wody i przypraw. Następnie słoiki z ogórkami są podgrzewane w kąpieli wodnej przez określony czas. Ta metoda jest skuteczna i sprawdza się zarówno w przypadku ogórków korniszonych, jak i ogórków małosolnych. Warto jednak pamiętać o zachowaniu odpowiedniej temperatury i czasu pasteryzacji, aby uniknąć utraty chrupkości ogórków.

  1. Pasteryzacja zimna:

Pasteryzacja zimna to technika, która polega na umieszczeniu ogórków w zimnym płynie konserwującym i pozostawieniu ich w chłodzeniu przez dłuższy czas. Jest to metoda szczególnie polecana dla ogórków malutkich i delikatnych, takich jak ogórki małosolne, ponieważ nie naraża ich na działanie wysokich temperatur. Warto jednak podkreślić, że proces pasteryzacji zimnej może trwać dłużej niż pasteryzacja gorąca, co należy uwzględnić w planowaniu konserwacji.

  1. Pasteryzacja sous-vide:

Jedną z nowoczesnych technik pasteryzacji ogórków jest pasteryzacja sous-vide. Polega ona na umieszczeniu ogórków w plastikowych workach próżniowych, a następnie gotowaniu ich w ściśle kontrolowanej temperaturze w specjalnym urządzeniu sous-vide przez określony czas. Ta metoda umożliwia zachowanie idealnej konsystencji ogórków i pełni smaku. Jest szczególnie popularna wśród koneserów, którzy cenią sobie doskonałą jakość smaku.

  1. Pasteryzacja fermentacyjna:

Pasteryzacja fermentacyjna to technika, która łączy w sobie pasteryzację i proces fermentacji. Ogórki są umieszczane w słoikach wraz z solanką i naturalnymi kulturami bakteryjnymi, a następnie poddawane pasteryzacji. Ten proces pozwala na uzyskanie ogórków kwaszonych o intensywnym smaku i bogatej wartości odżywczej.

Pasteryzacja ogórków to kluczowy proces w konserwacji tych warzyw. Istnieje wiele różnych metod pasteryzacji, które można dostosować do rodzaju ogórków i preferencji smakowych. Warto eksperymentować z różnymi technikami, aby znaleźć idealny sposób pasteryzacji dla swoich ogórków. Niezależnie od wybranej metody, kluczowe jest dokładne przestrzeganie odpowiednich temperatur i czasu pasteryzacji, aby osiągnąć doskonałe efekty. Dzięki odpowiedniej pasteryzacji, ogórki zachowają swoją świeżość i smak przez długi okres czasu, ciesząc podniebienia miłośników kiszonek i korniszonów.

ogórki konserwowe jak długo pasteryzować

Wpływ grubości plasterków na czas pasteryzacji: Jak dostosować procedurę do grubości krojonych ogórków?

Wpływ grubości plasterków na czas pasteryzacji ogórków jest kluczowym aspektem procesu konserwacji warzyw, który wymaga szczególnej uwagi. Optymalizacja pasteryzacji w zależności od grubości krojonych ogórków jest istotna dla osiągnięcia najwyższej jakości produktów konserwowych. W niniejszym artykule przyjrzymy się temu zagadnieniu oraz przedstawimy kroki, które można podjąć, aby dostosować procedurę pasteryzacji do zmiennej grubości ogórków.

W kontekście pasteryzacji ogórków konserwowych, grubość plasterków ma bezpośredni wpływ na czas, jaki jest wymagany do osiągnięcia odpowiedniego poziomu pasteryzacji. Dla cieńszych plasterków, proces pasteryzacji może być znacznie krótszy niż dla grubszych, ponieważ cieńsze plasterki nagrzewają się i chłodzą szybciej. Istnieje kilka kluczowych czynników, które warto wziąć pod uwagę, aby dostosować procedurę pasteryzacji do grubości krojonych ogórków.

Temperatura pasteryzacji:
Temperatura pasteryzacji odgrywa istotną rolę w procesie konserwacji ogórków. Dla ogórków o różnej grubości, warto dostosować temperaturę pasteryzacji. Dla cieńszych plasterków, można rozważyć niższą temperaturę, aby uniknąć nadmiernego rozmięknięcia warzyw. Dla grubych plasterków, z kolei konieczne jest zastosowanie wyższej temperatury, aby upewnić się, że cała objętość ogórka zostanie odpowiednio pasteryzowana.

Czas pasteryzacji:
Czas pasteryzacji musi być dostosowany do grubości ogórków. Ogórki o mniejszej grubości będą wymagały krótszego czasu pasteryzacji, podczas gdy ogórki grubsze będą potrzebować dłuższego czasu, aby osiągnąć odpowiednią pasteryzację. Optymalny czas pasteryzacji można określić eksperymentalnie, monitorując jakość ogórków w trakcie procesu.

Przygotowanie ogórków:
Grubość ogórków można dostosować poprzez odpowiednie krojenie warzyw. Jeśli ogórki są zbyt grube, można rozważyć krojenie ich na cieńsze plasterki lub półplasterki, co skróci czas pasteryzacji. Odpowiednie przygotowanie ogórków przed procesem pasteryzacji jest kluczowe.

Monitorowanie pasteryzacji:
Podczas pasteryzacji, ważne jest monitorowanie procesu, aby upewnić się, że każdy plasterek ogórka osiąga właściwą temperaturę. Dla ogórków o różnej grubości, można rozważyć użycie termometru do kontrolowania temperatury wewnątrz słoików.

Testy jakości:
Po zakończeniu pasteryzacji, przeprowadź testy jakości, aby upewnić się, że ogórki są odpowiednio skonserwowane i zachowują odpowiednią chrupkość. Testy obejmują ocenę tekstury, smaku i konsystencji.

Wpływ grubości plasterków na czas pasteryzacji ogórków jest kwestią istotną, którą należy uwzględnić w procesie konserwacji warzyw. Dostosowanie procedury pasteryzacji do różnych grubości ogórków pozwoli uzyskać produkty konserwowe o doskonałej jakości. Pamiętaj o monitorowaniu temperatury, czasu pasteryzacji i testach jakości, aby osiągnąć optymalne rezultaty w zależności od grubości ogórków.

ile trzeba pasteryzować ogórki konserwowe

Czy można zaoszczędzić czas na pasteryzacji? Skuteczne strategie dla zabieganych kucharzy

W świecie kulinarnym, pasteryzacja odgrywa kluczową rolę w procesie konserwacji żywności, zapewniając długotrwałe przechowywanie i bezpieczeństwo spożywania przetworów. Jednak dla wielu zabieganych kucharzy, pytanie brzmi: czy można znaleźć sposoby, aby zaoszczędzić czas podczas pasteryzacji? Odpowiedź brzmi tak, istnieją skuteczne strategie, które pozwalają na efektywne i szybsze przeprowadzanie tego procesu, zachowując jednocześnie jego skuteczność i bezpieczeństwo.

Skrócona pasteryzacja:

Jednym z głównych sposobów na zaoszczędzenie czasu podczas pasteryzacji jest zastosowanie skróconej pasteryzacji. Ta technika polega na wykorzystaniu wyższej temperatury przez krótszy okres czasu, aby zabić szkodliwe mikroorganizmy i zachować trwałość żywności. Dzięki temu można skrócić czas pasteryzacji o kilka minut, przy jednoczesnym zachowaniu jakości i trwałości przetworów.

Używanie autoklawu:

Korzystanie z autoklawu jest kolejnym sposobem na przyspieszenie procesu pasteryzacji. Autoklawy są urządzeniami stosowanymi w przemyśle spożywczym, które umożliwiają pasteryzację przy wyższych ciśnieniach, co pozwala na osiągnięcie wyższych temperatur w krótszym czasie. Dzięki temu można zaoszczędzić cenny czas, zwłaszcza w przypadku konserwowania większych ilości żywności.

Wprowadzenie technologii mikrofalowej:

Innowacyjnym rozwiązaniem jest także zastosowanie technologii mikrofalowej do pasteryzacji. Mikrofale są w stanie przenikać do żywności i podgrzewać ją szybciej niż tradycyjne metody. Wprowadzenie mikrofalowej pasteryzacji może znacząco skrócić czas potrzebny na ten proces, przy jednoczesnym zachowaniu odpowiednich standardów bezpieczeństwa żywności.

Efektywne przygotowanie żywności:

Kolejnym kluczowym elementem oszczędzania czasu podczas pasteryzacji jest efektywne przygotowanie żywności. Warto zainwestować czas w odpowiednie mycie, obieranie i krojenie produktów przed samym procesem pasteryzacji. Dzięki temu można zoptymalizować czas, jaki jest potrzebny na samą pasteryzację, unikając niepotrzebnego marnotrawienia energii i czasu na obróbkę żywności w trakcie procesu.

Monitorowanie temperatury i czasu:

Kontrola temperatury i czasu pasteryzacji to klucz do osiągnięcia optymalnych wyników. Dlatego warto inwestować w precyzyjne termometry i stopery czasowe, które umożliwią dokładne monitorowanie procesu. Dzięki temu można uniknąć przegrzania lub niedostatecznej pasteryzacji, co może prowadzić do utraty czasu i jakości produktu.

Wniosek jest jasny: tak, można zaoszczędzić czas na pasteryzacji, zachowując przy tym skuteczność i bezpieczeństwo procesu. Wybierając odpowiednie techniki, takie jak skrócona pasteryzacja, autoklawy czy technologia mikrofalowa, oraz dbając o efektywne przygotowanie żywności oraz monitorowanie temperatury i czasu, zabiegani kucharze mogą osiągnąć znaczne przyspieszenie procesu pasteryzacji, pozwalając sobie na większą elastyczność i efektywność w kuchni. Oszczędzając czas w pasteryzacji, można skupić się na tworzeniu smacznych przetworów i potraw, które zachwycą podniebienia.

One thought on “Jak Długo Pasteryzować Ogórki Konserwowe?”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

dziewięć − osiem =